|
JOHN ROBBINS verbondenheid 16 december 1998 menukaart francione sheldrake  John Robbins
People of the stature of Plato, Tolstoy and Gandhi have also refused to eat meat. But today the question of meat eating has taken on a far more urgent significance than ever before. There is something uniquely painful happenning in the way contemporary animals ar being raised for meat. Animals have been treated cruelly before, and in some cases sadistically - but the process has never before been institutionalized on such an overwhelming scale. Those who are so alienated from other beings that they would mistreat them are in need of a deeper respect for life, for themselves, and for a more meaningful sense of their own value and integrity. We need laws against cruelty to animals, not just for the animals' sake. - John Robbins In zijn boek Diet for a New America (1987) geeft John Robbins een visionaire invulling aan de American dream: "It is the dream of a success in which all beings share because it is founded on a reverence for life". Robbins, voorbestemd om Amerika's grootste ijsfabriek Baskin-Robbins van zijn vader over te nemen, bedankte voor de eer. Hij werd 'geroepen' door zijn droom van een samenleving "at peace with its conscience because it respects and lives in harmony with all life forms", "cherishing and caring for the natural environment, conserving nature instead of destroying it". Weiningen realiseren zich hoe wij aan ons voedsel komen. Diet for a New America toont in detail de desastreuze effecten van 'the Great American Food Machine'.  Diet for a New America All things connected Maar, zegt Robbins, er is een alternatief. De belangen van mens, dier en leefomgeving sluiten elkaar niet uit. Integendeel: "As it turns out, we have cause to be grateful, for what's best for us personally also is best for the other life forms and for the life support system on which we all depend." Robbins, oprichter van de non-profit Earthsave Foundation, lijkt geen strikt onderscheid te willen maken tussen ethische, medische en ecologische motieven. Hij ziet ze verbonden in een grotere eenheid. Zijn boek is geen beschuldigende aanklacht tegen vleeseters. Robbins spreekt over 'ons' en 'wij'. In elk hoofdstuk, bijna in elke paragraaf, soms in een enkele zin, zijn de gruwelijke feiten uit de bio-industrie en nuchtere medische gegevens over de effecten van vlees op de volksgezondheid en onze leefomgeving ingebed in een krachtig en hoopgevend levensgevoel dat men het best 'religieus' kan noemen. Op de vraag of hij in God gelooft, antwoordt Robbins: "Well, I'm not into the old man with the white beard. The sense of spirit that enables us to be more present and more honoring of our interconnectedness - to me that's the action of the divine. The surrendering of the individual self, the ego self, into the greater universe is my spiritual practice." (Redwood) De laatste drie decennia zijn de dieren waarmee wij ons voeden in steeds schrikbarender omstandigheden terechtgekomen. Om ze in hun onnatuurlijke omgeving in leven te houden werden steeds meer en steeds grotere hoeveelheden chemicaliën toegevoegd aan het voer: hormonen, pesticiden, antibiotica en talloze andere 'medicijnen'. De stoffen hopen zich op in het vlees dat wij eten. "The worst drug pushers don't work city streets - they operate today's 'factory farms'." Het leed in de bio-industrie is zó extreem dat wij onbewust deel hebben aan deze misère. Miljoenen Amerikanen (en Europeanen) eten vlees zonder stil te staan bij de pijn en ziekten van de dieren die zij in hun eigen lichaam opnemen. "We are ingesting nightmares for breakfast, lunch and dinner." Wat, zo vraagt Robbins zich af, is het effect op onze gezondheid, wat zegt dit over de kwaliteit van eigen leven en ons bewustzijn? Niet eens zozeer het slachten en de dood van de dieren veroorzaakt het ergste leed, maar het 'leven' van de dieren in de bio-industrie. Kan men het wel leven noemen? "You don't have to be a vegetarian to be concerned about your health, and to want your life to be a statement of compassion. It's not the killing of the animals that is the chief issue here, but rather the unspeakable quality of the lives they are forced to live." De vleesleveranciers doen er alles aan om deze erbarmelijke omstandigheden voor het grote publiek te verdoezelen. Al evenmin wil men dat wij stilstaan bij de effecten op gezondheid en het milieu. Maar, zegt Robbins vastberaden: Ik wil dat je het weet. Wat beweegt een vegetariër om de praktijken van bio-industrie zo gedetailleerd te beschrijven? Robbins, die tijdens het schrijven van zijn boek enkele malen in tranen zegt te zijn uitgebarsten en heeft moeten vechten tegen walging en de verleiding om het manuscript opzij te leggen, werd op de been gehouden door zijn roeping. In tegenstelling tot veel andere boeken en artikelen over het vegetarisme, is de boodschap van Robbins' boek positief. Hij is er van overtuigd dat ons leven aan kwaliteit zal winnen wanneer wij vegetariër worden: "The information in this book will provide you access to a whole new sense of pleasure, a pleasure all the more wonderful for being productive of radiant health ... In fact it is an excess of these very foods, which had once been thought to be the foundations of good eating habits, that is responsible for the epidemisc of heart disease, cancer, osteoporosis, and many other diseases of our time". "Mijn boek laat zien hoe je weer van voedsel kunt genieten met een gezond lichaam, een gezonde geest en met een zuiver hart." Er is een verband tussen de bio-industrie en de kwaliteit van ons leven: "There is enormous suffering today that stems from people feeling isolated and alienated from nature. Diet For A New America is a statement of our inter-existence with all forms of life, and provides a means to experience the profound healing powers of our inter-connectedness." Daar is weer het oude thema van de verbondenheid dat in de geschiedenis van het vegetarisme zo'n belangrijke rol speelt: bij Robbins heet het 'inter-connectedness'. Net als Socrates weet Robbins dat de zorg voor eigen lichaam en geest en de zorg voor de leefwereld geen tegenstrijdige belangen zijn, maar elkaar aanvullen en het levensgeluk van allen vergroten. Het ik en de ander, binnen- en buitenwereld, staan met elkaar in contact. Evenmin sluiten spirituele en wetenschappelijke inzichten elkaar uit. Inzicht in de diepere verbanden maakt ons weer geestelijk en lichamelijk gezond. Wie het zo leert zien, belooft Robbins, zal opnieuw 'the profound liberation' ontdekken "that comes form bringing your eating habits into harmony with life's deeptest ecological basis". Eten wordt dan een "powerful statement of commitment to our own well-being, and to the creation of a healthier habitat". Ziehier Robbins' Amerikaanse droom. Hij vraagt zijn lezers of zij een instrument willen worden van zijn 'gebed'. Brave New Chicken Voorafgaand aan de hoofdstukken over de bio-industrie vertelt Robbins een aantal opzienbarende dierenverhalen. Over een duitse herder bijvoorbeeld die 750 mijl door de sneeuw op weg ging naar zijn huis. In een ander verhaal, overgenomen uit Sheila Burnford, The Incredible Journey, gaan een terriėr, een jonge Labrador en een siamese kat gezamenlijk door de Canadese wildernis op zoek naar hun baas 200 mijl verderop. Robbins: "We may surely be justified in considering the possibility that animals have access to a kind of intelligence beyound our comprehension. It is hard to attribute such accomplishments to mere instinct." Of wat te denken van een olifant die de zoekgeraakte sleutel aanreikt van de kast met snoepjes waar zij zo verzot op is. Robbins merkt op dat de olifant de kast ook best met zijn slurf had kunnen openbreken. Begrijpen wij wel dat dieren over een zeer bijzondere intelligentie beschikken? Misschien, maar over zulke onderwerpen praten wij meestal alleen bij de thee. Hoge intelligentie beperkt zich niet tot de zoogdieren. Er is een verhaal bekend van een zeeschildpad die dagenlang een drenkeling bleef begeleiden totdat reddingswerkers arriveerden. Een kip broedde de eieren uit van een parelhoen. Toen de kuikens geen kippevoer bleken te eten, ging ze op zoek naar mieren, iets wat kippen voor zichzelf nooit doen. Een andere kip broedde eende-eieren uit en op een of andere manier wist ze dat ze haar kroost naar het water moest brengen. Pas nadat Robbins deze dierenverhalen heeft verteld begint hij aan een bespreking van de bio-industrie. De laatste dertig jaar hebben er ingrijpende veranderingen plaatsgevonden in de agrarische wereld. Het kippefokken werd een industrie, de boer een ondernemer, de kip een 'assembly-line chicken'. "These companies go into the business simply because it looks like a profitable venture." Men spreekt nu niet meer over kippen, maar over maar 'broilers' (braadkippen), of 'layers' (legkippen). Boerderijen zijn tegenwoordig allang geen boerderijen meer. Deze realiteit wordt zorgvuldig voor ons verborgen gehouden. "Of course, the corporate managers who are making the money love to portray themselves in the public eye as old-fashioned farmers. In one case, a number of the top executives of one of the international cartels that control the nation's poultry production testified before Congress dressed in overalls." Op een eierdoos staat de afbeelding van een lachende kip in een groene weide. Maar kippen zien het daglicht niet meer, ook geen groene weide. Wat gebeurt er met de mannelijke kuikens? Ze worden verstikt in 'heavy-duty plastic bags'. Kippen kunnen een leeftijd van vijftien jaar bereiken. Maar legkippen worden niet ouder dan twee jaar, braadkippen zelfs niet ouder dan twee maanden. Grote aantallen worden bij elkaar gebracht, soms 80.000. De natuurlijke pikorde raakt zo verstoord. De dieren beginnen te vechten. De industrie erkent deze problemen en probeert er iets aan te doen. Maar het enige motief is het verhogen van de productiviteit: "Feather-pecking and cannibalism easily become serious vices among birds kept under intensive conditions. They mean lower productivity and lost profits. - Farming Express". Men heeft het probleem 'opgelost' door de snavels af te snijden ('de-beaking'). Nu kunnen de kippen niet meer drinken. Om de seizoensinvloeden na te bootsen worden inproductieve kippen twee dagen blootgesteld aan het donker, zonder water, voedsel en licht. De dieren die de donkere periode overleven blijken weer productief. Slachtkippen krijgen de laatste dertig uur van hun leven geen voedsel. Men heeft ontdekt dat het voedsel toch niet meer wordt omgezet in vlees. De kippen kunnen niet vrij rondlopen en hun vleugels niet strekken. Elk instinct wordt gefrustreerd. Het is alsof de kippen in een collectieve staat van hysterie leven en ze verstikken elkaar tijdens paniekaanvallen. Omdat ze niet kunnen bewegen, worden hun nagels te lang en raken ze verstrikt in de tralies van hun kooien: "we have discovered chickens literally grown fast tot the cage ... the flesh of the toes grew completely around the wire". Ook dit probleem werd erkend en opgelost. Men is begonnen de nagels af te snijden. Alles, het voedsel, de toegediende chemicaliën en de leefomstadigheden, is afgestemd op één doel: een snelle gewichtstoename. Wat krijgen de kippen te eten? Antibiotica, hormonen, 'sulfa drugs', 'nitrofurans', 'arsenicals'. De beesten zijn 'doorzeefd' met ziekten en gebreken. Ze lijden aan een gebrek aan mineralen voor hun botten en spieren. 'Caged Layer Fatigue', oogbeschadigingen, blindheid, lethargie, nierbeschadiging, verstoorde sexuele activiteit, botzwakte, hersenbeschadiging, verlamming, inwendige bloedingen, bloedarmoede, vervormde bekken en gewrichten. Het skelet kan de groei niet bijhouden en de kippen zijn kreupel en kunnen niet meer op hun poten staan. Dit vinden de producenten geen bezwaar, daar het mankement de prijs en de vleesproductie niet drukt. Een woordvoerder: "we are trying to breed animals without legs, and chickens without feathers" (citaat R.S Gowe, Animal Research Institue of Agriculture, Canada). Dat bespaart de moeite van het plukken. Het onderzoek hiernaar wordt gedaan aan zes Amerikaanse universiteiten. "Their skins are raw and sore and bright red. They look more like a walking wound than a bird." "A government report found that over 90% of the chickens from most of the flocks in the country are infected with chicken cancer (leukosis)!" (Uit BBC Online Thursday, March 11, 1999: "Scientists in the States have used genetic engineering to grow basic 'legs' on chickens instead of wings. Researchers at Harvard Medical School in Boston, Massachusetts, took a gene normally found only in chicken legs and transferred it to the forming wings of chick embryos. The resulting structures lost many of their wing characteristics and gained those of a leg." Zie ook hier. Uit: National Geographic, July 1999, p.79: "When chickens see blood, they peck. Red contact lenses prevent the birds from seeing that color - and thus from killing each other. The contacts are currently being tested on 100,000 chickens in the US.") Niemand kan het raadselachtige verschijnsel van het zogenaamde 'Flip-Over Syndroom' verklaren. "What makes the birds suddenly jump into the air and die?" Men weet het niet. "Ik ook niet", zegt Robbins, "maar men kan gerust aannemen dat niet ze niet van vreugde de lucht in springen." Zou dit alles gezond zijn voor mensen? Het is sommigen opgevallen dat het kippevlees niet meer smaakt zoals vroeger. En opnieuw zoekt men naar een chemische 'oplossing' voor dit probleem. Robbins: "Could it be that when we consume the flesh and eggs of these poor animals, something of the sickness, misery and terror of their lives enters us? ... Instinctively, I can't help but believe this is so." Men zal oogsten wat men zaait. Wat geldt voor de kippen, geldt ook voor de andere bio-beesten: eenden kalkoenen, koeien, varkens. Ze stikken in hun eigen ammoniak-lucht, lijden aan longontsteking, drinken afvalwater en hun eigen urine en uitwerpselen. Enzovoort, enzovoort. Diet for a New America bevat een aantal hoofdstukken waarin het verband wordt aangetoond tussen de grote welvaartsziekten en het eten van dierlijke vetten. Naast de gezondheidseffecten komen ook de ecologische effecten van de vleesindustrie aan bod. Ontbossing, erosie, etc. Wie meer details wil weten moet het boek lezen (hier is een feiten-exerpt, een uittreksel en een boekbespreking). Wij hebben ons hier voornamelijk beperkt tot het 'levensgevoel' van de veganistische auteur die aan zijn roeping de moed ontleende om 'the Great American Food Machine' naakt te beschrijven. Velen, ook vegetariërs, willen met de gruwelijke feiten niet steeds worden geconfronteerd. De hoofdstukken over de kippen, koeien en varkens zijn niet voor de weekhartigen. Diet for a New America, genomineerd voor de Pulitzer Prize, heeft velen de ogen geopend. "His book is disturbing and, for many, life-changing. Robbins has received over 20,000 letters from readers, thanking him for having moved them to eat differently and live differently", aldus Redwood. Zijn latere boeken hebben het eerste niet meer overtroffen. Het is denkbaar dat Robbins de gezondheidsclaim van het vegetarisme in zijn enthousiasme op sommige punten ietwat te rooskleurig ziet zonder daarvoor een sluitend bewijs te leveren. Eén van zijn latere boeken, Reclaiming America, staat samen met Peter D'Adamo's Eat right for your type op een lijst van Nonrecommended books, samengesteld door Quackwatch, een sceptische instelling. De auteur van de lijst: "I consider these books unreliable because they promote misinformation, espouse unscientific theories, and/or contain unsubstantiated advice." De kritiek van sceptische medici is overigens niet beargumenteerd: "Detailed reviews will be posted later." De scepsis is trouwens wederzijds. Robbins zegt dat hij nooit naar de dokter gaat. Hoe het zij, de kritiek doet weinig af aan de verdiensten van zijn eerste boek. Diet for a New America is een standaardwerk dat in de jongste geschiedenis van het vegetarisme een belangrijke plaats zal blijven innemen. Het laatste hoofdstuk, getiteld All Things are Connected brengt ons weer terug bij het 'religieus' levensgevoel van de auteur. Robbins citeert de legendarische woorden van het opperhoofd Seattle. Toen aan het einde van de negentiende eeuw het land van de indianen verloren ging, sprak de Chief: We are part of the earth and it is part of us ... Bronnen -Hallinan (zj) -Nonrecommended books (zj) -Redwood (1995) -Robbins (1987) -Robbins (1989) -Short (zj) menukaart francione sheldrake |